تفاوت لوله گاز و لوله آب به عنوان دو نوع لوله حمل مایعات در سیستم های مختلف اهمیت زیادی دارد. این دو نوع لوله به منظور تأمین منابع مختلف نیازهای انسانی، مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله، انواع تفاوت لوله گاز و لوله آب را بررسی خواهیم کرد. این تفاوت ها شامل ماده حمل شده، فشار و دما، مصرف، جنس لوله و اتصالات می شوند. اطلاعات در ادامه مقاله به طور جامع و کامل تشریح خواهند شد.
تفاوت لوله گاز و لوله آب در فرایند تولید
لوله گاز و لوله آب هر دو از جنس فولادی هستند. اما با توجه به نوع کاربری هر یک با یکدیگر تفاوت هایی دارند.
لوله آب
لوله گالوانیزه آب یک نوع لوله فولادی است که روکش نازکی از روی دارد. این لوله ها از ورق فولاد ساده کربنی تولید می شوند.
ورق فولاد کربنی خم شده و به صورت لوله در می آید. درز این لوله ها جوشکاری شده و مورد تست های غیر مخرب قرار می گیرد. لوله آب درز دار به دو صورت تولید می شود:
- لوله درزدار مستقیم (خطی)
- لوله درزدار اسپیرال (مارپیچی)
پس از تایید سلامت جوش، لوله به مرحله گالوانیزاسیون می رود. لوله ها به روش گالوانیزاسیون گرم پوشش داده می شوند. در نهایت لوله گالوانیزه آب راهی بازار می شود.
بسته به ضخامت لوله آب در گریدهای سبک (A)، متوسط (B ) و سنگین (C ) دسته بندی می شود. برای مثال برای لوله 15 میلی متری گالوانیزه این دسته بندی به صورت زیر است:
- گرید سبک A : ضخامت دیواره لوله 2.0 میلی متر
- گرید متوسط B : ضخامت دیواره لوله 2.65 میلی متر
- گرید سنگین C: ضخامت دیواره لوله 3.25 میلی متر
به طور کلی از لوله های درجه متوسط برای لوله کشی داخلی ساختمان استفاده می شود. برای اتصال این لوله ها اغلب از پیچ و رزوه استفاده می شود.
لوله گاز
برای تولید لوله گازی از استاندارد API 5l استفاده می شود. لوله گازی به دو صورت تولید می شود:
- لوله گازی درز دار
- لوله گازی بدون درز
لوله گازی بدون درز: عمدتا در لوله کشی توکار استفاده می شود. ملزومات تولید این لوله همگی در استاندار ذکر شده است. برخی از گرید های این نوع لوله عبارتند از: L175 یا A25 ، لوله L245 یا B ، لوله L360 یا X52 و …
لوله گازی درزدار: عمدتا برای لوله کشی روکار استفاده می شود. این لوله ها پس از تولید تحت انواع تست های غیر مخرب (NDT) قرار می گیرند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل شود. سطح نهایی لوله صاف و یکنواخت است وگرده جوش نباید از 60 درصد ضخامت لوله تجاوز کند.
حتما بخوانید: کارخانه لوله و پروفیل سپاهان + قیمت لوله گازی سپاهان
تفاوت لوله گاز و لوله آب در کاربرد
تفاوت لوله گاز و لوله آب با توجه به ویژگی هایی که دارند، هر یک کاربرد متفاوتی دارند.
لوله آب
از لوله گالوانیزه آب برای انتقال آب در محیط های زیر استفاده می شود:
- داخل ساختمان
- باغچه
- محیط های گلخانه ای
- سیستم های آب رسانی و خنک کنندگی در کارخانه ها
لوله گاز
از لوله گازی آب برای انتقال گاز در محیط های زیر استفاده می شود:
- خطوط لوله داخل ساختمان
- خطوط لوله پالایشگاهی
- خطوط لوله صنعتی
لازم به ذکر است که از لوله های بدون درز اغلب در سیستم های توکار و لوله های درز دار در لوله کشی روکار استفاده می شود.
تفاوت لوله گاز و لوله آب در استاندارد
با توجه به کاربردهای متفاوت لوله آب و لوله گاز، استانداردهای متفاوتی برای هر یک از آنها ارائه شده است.
لوله آب
لوله تست آب تحت استانداردهای بین المللی زیر تولید می شود:
- BS EN 1378
- DIN2440
- DIN2394
همچنین گواهی استاندارد ملی ایران ISIRI 3756 نیز برای لوله آب استفاده می شود.
لوله گاز
لوله گازی تحت استانداردهای زیر تولید می شود.
- API5L
- ASTM A105/A53
- DIN 2394
- EN10255
- JIS G3472
- DIN 2440
همچنین گواهی استاندارد ملی ایران ISIRI 3360 نیز برای لوله گاز استفاده می شود.
تفاوت لوله گاز و لوله آب در جنس لوله
لوله آب
همان گونه که گفته شد از فولاد ساده کربنی برای تولید لوله آب استفاده می شود. رایج ترین گریدهای لوله آب عبارتند از:
- API5L
- ASTM A53
- ASTM A36
- ASTM A570
- ASTM A139
همچنین از ورق های St37 و St33 نیز برای تولید این لوله ها استفاده می شود.
لوله گاز
برای تولید لوله گاز از استاندارد API 5L استفاده می شود. رایج ترین گریدهای لوله گاز عبارتند از:
- L175یا A25
- لوله L245 یا B
- لوله L360 یا X52 و …
تفاوت لوله گاز با لوله آب در مورد فشار و دما
تفاوت لوله گاز و لوله آب از نظر فشار و دما بسیار مهم و حیاتی است. این تفاوت ها نه تنها تأثیر زیادی بر ساختار و اجزای لوله ها دارند، بلکه ایمنی و کارایی هر یک از آنها را تعیین می کنند.
- لوله گاز:
فشار بالا: گازهای مورداستفاده در لوله های گاز تحت فشار بالایی قرار دارند. این فشار معمولاً بیشتر از 100 psi (پوند بر اینچ مربع) است و به این دلیل است که گازها به صورت فشرده حمل می شوند.
دماهای مختلف: گازها در دماهای مختلف حمل می شوند؛ از دمای بسیار پایین در صورت استفاده در اماکن سرد تا دمای بالا در صورت استفاده در فضاهای داغ و صنعتی. این اختلاف دما می تواند به تغییرات فشار داخل لوله ها منجر شود.
اهمیت ایمنی: به علت فشار بالا و خطر انفجار ناشی از نشتی گاز، لوله های گاز باید از جنس ها و موادی با استحکام بالا ساخته شوند. همچنین، سیستم های ایمنی مانند سوپاپ های ایمنی و سیستم های اطلاع رسانی برای تشخیص نشتی گاز حیاتی هستند.
- لوله آب:
فشار معمولی: در مقایسه با گازها، فشار آب معمولاً پایین تر است و در حدود 40-80 psi قرار دارد. این فشار مناسب برای تأمین آب به مصارف خانگی و صنعتی است.
دماهای معمولی: آب به طور معمول در دماهای معمولی تا پایین حمل می شود و تغییرات دمایی بزرگی را تجربه نمی کند. این دماها به سادگی توسط لوله ها و اتصالات معمولی تحمل می شوند.
اهمیت ایمنی: ایمنی در لوله های آب نیز مهم است، اما به علت فشار پایین تر و نیاز کمتر به ایمنی در مقایسه با گاز، سیستم های ایمنی کمتری در معامله با آب استفاده می شود.
در نتیجه، تفاوت های فشار و دما بین لوله گاز و لوله آب به تأثیر مستقیم بر مصرف و ایمنی هر کدام از این دو نوع لوله دارد. به عنوان مثال، لوله های گاز به دلیل فشار بالا نیاز به استانداردها و مواد با کیفیت بالا دارند تا جلوی خطرات احتمالی مانند نشتی گاز و انفجار را بگیرند. از طرف دیگر، لوله های آب برای تأمین آب به منازل و ساختمان ها با فشار و دماهای کمتر مورد استفاده قرار می گیرند که می تواند به سادگی توسط اتصالات معمولی تحمل شود. (مطالعه بیشتر: مشخصات لوله های مسی)
تفاوت لوله گاز با لوله آب در ارتباط با اتصالات
اتصالات لوله های گاز و لوله های آب نقش بسیار مهمی در ایمنی و کارایی سیستم های لوله گذاری ایفا می کنند. در اینجا تفاوت های کلیدی در اتصالات این دو نوع لوله مورد بررسی قرار می گیرد:
- لوله گاز:
شیارهای مخصوص: لوله های گاز عمدتاً با استفاده از شیارهای مخصوص و خطوط شیاردار (Grooved) متصل می شوند. این شیارها با استفاده از ابزارهای خاصی روی لوله ها ساخته می شوند و اتصالاتی با طراحی مطابق با شیارها برای اتصال به یکدیگر استفاده می شوند.
اتصالات مورد تأیید: در سیستم های لوله گاز، اتصالاتی با استانداردهای مشخص و مورد تأیید برای جلوگیری از نشتی گاز و افتراق پذیری آسان استفاده می شود. این اتصالات باید توسط تکنسین های مجرب نصب شوند.
- لوله آب:
- اتصالات متنوع: اتصالات لوله های آب می توانند شامل پیچ و مهره، لحیم کاری، جوشکاری و اتصالات فشار آب باشند. نوع اتصالات به ویژگی های سیستم و نیازهای مصرف کننده بستگی دارد.
- پیچ و مهره: در لوله های آب خانگی، اتصالات پیچ و مهره برای اتصال لوله ها به یکدیگر به صورت متداول استفاده می شوند. این روش ساده و کارآمدی برای اتصال لوله ها است.
- لحیم کاری و جوشکاری: در برخی موارد، لوله های آب با استفاده از لحیم کاری و جوشکاری به یکدیگر متصل می شوند. این روش ها به صورت معمول در سیستم های صنعتی یا کاربردهای خاص استفاده می شوند.
تفاوت لوله گاز و لوله آب علاوه بر نوع اتصال، به عناصری مانند استفاده مکرر از لوله ها، فشار داخلی و مواد حمل شده نیز وابسته است. انتخاب اتصالات صحیح در هر مورد حیاتی برای ایمنی و عملکرد بهینه سیستم لوله گذاری می باشد.
