لوله ابزاری است برای انتقال جریان آب و گاز و سایر مایعات که شکل ظاهری آن شبیه به استوانه‌ی توخالی است. از لوله برای انتقال منظم جریان سیّال استفاده می‌شود. لوله‎کشی در صنایع پالایشگاهی، نیروگاه‌ها، انتقال آب و فاضلاب، سیستم‌ها و تاسیسات سرمایشی و گرمایشی و مواردی از این قبیل استفاده می‎شود. در این مقاله قرار است به طور کامل در مورد کاربرد لوله، انواع آن، فرآیند تولید لوله و غیره صحبت کنیم.

لوله‌ها به صورت کلی با قطر خارجی، ضخامت دیواره‌ی لوله و شاخص تعیین می‌شوند. برای اندازه‌گیری قطر داخلی لوله، باید ابتدا قطر خارجی لوله و ضخامت آن را به دست آورد.

لوله‌ها، از متریال و جنس‌های مختلفی تولید می‌شوند. فلز، آلیاژ، سرامیک، فایبرگلاس، بتن و پلاستیک از عمده‌ترین جنس‌های انواع لوله هستند. انتخاب نوع و جنس لوله برای مصرف‌کنندگان باید با توجه به پروژه‌ی مورد نظر صورت پذیرد. انتخاب جنس لوله به عوامل مختلفی از جمله طراحی فشار و دما، هزینه‌ها و موارد دیگری بستگی خواهد داشت.

از لحاظ طولی، لوله‌ها دارای ابعاد مختلفی هستند که با توجه به نوع کاربرد، از لوله‌های بلند یا لوله‌های کوتاه استفاده می‌شود. موارد متعددی هستند که برای انتخاب لوله در یک سیستم انتقال سیّال در نظر گرفته می‎شوند. این موارد عبارتند از:

• دبی و فشار سیال
• نوع و میزان خورندگی سیال
• شرایط آب و هوایی محیط
• محل قرارگیری لوله (روکار یا توکار بودن لوله)
• میزان ارتعاشات موجود در سیستم لوله‌کشی

به صورت کلی، دو استاندارد برای تعیین ضخامت لوله وجود دارد:

1. شرایط طراحی دقیق موجود در سیستم (این روش، غالباً برای لوله‌های انتقال‌دهنده‌ی سیّالات گران‌قیمت است و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست)
2.  استاندارد فلنج (این روش نسبت به روش قبلی محافظه‌کارانه‌تر است و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. دلیل اصلی انتخاب این روش، تعمیم‌دادن کلاس لوله‌کشی برای طراحی‌های مختلف با متریال مشابه است.)

تاریخچه لوله

منظور از رده لوله چیست؟

«رده‌ی لوله» اصطلاحی رایج برای بیان ضخامت لوله است. این پارامتر، در اصل، معادل شاخص استاندارد ضخامت لوله (شاخص وزنی لوله) و به عبارتی همان مقدار اسکجول لوله است.

انواع لوله کدام‌اند؟

لوله‌ها با توجه به مواد تشکیل‌دهنده‎شان، دارای مشخصات فراوانی از جمله استحکام، عمر مفید، تحمل فشار و مواردی از این قبیل هستند. به صورت کلی، انواع لوله‌ها عبارتند از:

لوله‌های پلاستیکی

لوله‌های پلاستیکی، شامل لوله‌های سبز و قطعات همسان هستند که مزایای زیادی دارند:

• استحکام بالا
• عمر بسیار زیاد
• عدم پوسیدگی
• قدرت تحمل فشار بالا
• نصب آسان و بهداشتی‌بودن

اما این لوله‌ها، فارغ از مزایایی که دارند، دارای معایبی هم هستند، تحمل پایین در برابر گرما و همچنین انعطاف و خمش کم از جمله معایب لوله‌های پلاستیکی هستند.

لوله‌ها‌ی گازی

لوله‌های گازی در دو نوع روکار و زیرکار هستند که از نظر جنس با هم تفاوت دارند. لوله‌ی گازی روکار را می‌توان از شکل ظاهری آن تشخیص داد. معمولاً در یکی از دو سر لوله‌ی گازی روکار، نام کارخانه‌ی تولیدکننده و مشخصات لوله (سایز و ضخامت) با رنگ سفید ثبت شده است.

برای لوله‌ی گاز توکار از لوله با ورق API استفاده می‌شود. مشخصه‌ی ظاهری این لوله‌ به گونه‌ای است که مشخصات لوله و نام کارخانه‌ی تولید‌کننده به صورت انگلیسی، به رنگ سفید یا زرد و با طرح نقطه‌چین روی آن حک شده است. برای اینکه در مورد لوله گازی، اطلاعات بیشتری داشته باشید، می‌توانید مطلب« لوله گازی چیست؛ کاربرد و ویژگی های آن» را در سایت بخوانید.

کاربردهای لوله گازی

• قابل استفاده در پالایشگاه های نفتی
• کارخانه های پتروشیمی
• انواع سوله های صنعتی
• کارخانه های کوچک و بزرگ برای انتقال گاز